Verslag overdenkingsavond 31 maart
Verslag overdenkingsavond 31 maart
Dinsdag 31 maart was het 70 jaar geleden dat Winterswijk werd bevrijd, een reden om als SP Winterswijk een avond te organiseren en hier aandacht aan te besteden.
Verschillende maatschappelijke organisaties en politieke partijen werden uitgenodigd en door middel van een persbericht ook andere belangstellenden.
Zo’n 30 mensen gaven hier gehoor aan om op een stormachtige avond als eerste te verzamelen bij het oude gemeentehuis, om via het monument tegenover dit gebouw in stoet naar de Zonnebrinkkerk te lopen alwaar de verdere avond zou plaatsvinden.
4 sprekers waren bereid gevonden om hun gedachten over 70 jaar bevrijding met ons te delen.
Als eerste de burgemeester van Winterswijk, de heer van Beem, die in zijn speech aandacht had voor waar hij eerder die dag was geweest, de tankslag in het Woold. Deze tankslag van 30 maart 1945 kostte 25 mensen het leven; 9 aan Britse kant en 16 aan Duitse kant (waarvan 7 minderjarigen!). Daarna kwam de kern van zijn betoog: “Vandaag gedenken en vieren wij onze vrijheid. Dat hebben we te danken aan de bevrijders die hun leven hebben gewaagd voor ónze vrijheid.” zo ging hij verder. “Voor ons als Nederlanders hebben de jaren van oorlog en bezetting duidelijk gemaakt wat het betekent als de democratie terzijde wordt geschoven. Als rechten en vrijheden van burgers worden afgenomen. Wat er gebeurt als groepen mensen systematisch worden buitengesloten, vervolgd en vermoord. We moeten ons terdege beseffen dat onderdrukking en oorlog het gevolg zijn van het handelen van mensen. En dat vrijheid broos is.”
In zijn speech had hij ook aandacht voor hetgeen er in Parijs gebeurd was en dat Winterswijk daar ook aandacht aan had gegeven, ook op aandringen van enkele Winterswijkers. Als reactie hierop kreeg hij een schrijven van de burgemeester van Parijs terug, die hij met ons deelde.
Hij sloot af met de zinnen: “Vrijheid is niet alles mag en alles kan en vrijheid betekent ook niet dat we alles mogen en moeten tolereren. Vrijheid kent grenzen en vergt individuele inzet, vorming, educatie, respect voor de ander. Vrijheid kan niet alles tolereren, vrijheid kent z’n beperkingen, vrijheid is omwille van ons allen, maar vrijheid begint bij u en bij mij.”
De heer Umit Celik, namens de Turks Islamitische gemeente was daarna. Hij gaf aan blij te zijn met de kans om aandacht te krijgen hoe de Turkse gemeenschap in landelijke discussies staat en dat ze erg te spreken zijn over de rol die ze innemen binnen onze gemeente.
Als het gaat om de gruweldaden was zijn standpunt duidelijk; dit keuren zij ten zeerste af.
“Alle gruweldaden tegen de mensheid keuren wij af, onze beleving van de Islam keurt dat namelijk ook af. Onze beleving van onze cultuur keurt dat namelijk ook af. Ons kennis en menselijkheid keurt het ook af. Onze positie en identiteit binnen de samenleving keurt dat ook af. Laten we eerlijk zijn; als welontwikkeld mens keur je dit gewoon af, ongeacht welke religie je aanhangt.”
Daarna had hij aandacht voor de positie van de Joden in eerst de Ottomaanse en daarna de Turkse staat. Dat toen de Joden door de Spaanse inquisitie gruwelijk werd vervolgd zij gastvrij werd ontvangen door de islamitische wereld. En ook daarna waren er goede betrekkingen. Hij gaf daar enkele voorbeelden van. Ook in de 2e wereldoorlog waren er Turken die heldendaden verrichten om Joden te helpen de Holocaust te ontvluchten; de anekdote van de heer Kent, Turks ambassadeur te Parijs als tekenend voorbeeld.
“Tijdens een deportatie naar Auschwitz een Duits Commandant het bevel gegeven om per direct de mensen uit de trein te halen. De commandant weigerde op strenge toon. Dhr. Kent waarschuwde de commandant dat als zijn bevel niet wordt ingewilligd, Duitsland in oorlog zal verkeren met Turkije. Want de passagiers van de trein waren weliswaar Joods, maar dhr. Kent zei dat ze de Turkse Nationaliteit droegen. Uiteindelijk moest de commandant de eis van dhr. Kent inwilligen en werden duizenden joden op één middag Turks staatsburger.”
Derde spreker was de heer Dolf Meijler namens het Humanistisch Verbond afdeling Winterswijk e.o. Hij begon als eerste om uit te leggen wat humanisme eigenlijk is; “Het humanisme is de levensovertuiging die probeert leven en wereld te begrijpen uitsluitend met menselijke vermogens. Het acht wezenlijk voor de mens zijn vermogen tot onderscheidend oordelen, waarvoor niets of niemand buiten hemzelf verantwoordelijk kan worden gesteld.” Het humanisme werd in februari 1946 opgericht in een tijd waarin na de verschrikkingen van WO2 mensen braken met hun kerkelijke achtergrond en een maatschappij wilden zonder de verdwazing van haat jegens bepaalde bevolkingsgroepen.
Hij greep daarna ook in op het gevoel na WO2 dit mag nooit meer gebeuren, maar dat na 70 jaar onderhuids nog steeds in een multiculturele samenleving bepaalde xenofoob gif nog steeds leeft en aangewakkerd kan worden door tactisch haatzaaien. “Ik ben blij, dat ter gelegenheid van de 70e verjaardag van de bevrijding van Winterswijk ons hier en nu het ideaal van de Nederlanders in 1945 wordt voorgehouden. Ook nu dient geen bevolkingsgroep collectief negatief te worden weggezet, achtergesteld, ongeacht geloof of levensovertuiging, etnische herkomst of beroepsgroep. Onze opdracht moet zijn, dat we keer op keer ons de les van WO2 voor ogen moeten houden.”
De laatste spreker was de heer Henk Vis van de werkgroep Leren van de oorlog. Hij begon met te vertellen dat het gebouw waar we zaten het kerkelijk gebouw was van de grootste Winterswijkse verzetsheldin mevrouw Kuipers-Rietberg. De vrouw naar waar het plein is vernoemd waar we de avond waren gestart, met de vele monumenten. Hij stelde ons de vraag of wij de verhalen achter die monumenten kenden? “Monumenten vertellen hun verhaal, jazeker, maar ze moeten daar wel een beetje bij geholpen worden opdat iedereen die die verhalen hoort weet dat vrijheid een kostbaar geschenk is. En op een geschenk ben je zuinig.”
Hij legde ons uit wat het project “Leren van de oorlog” inhoudt en hoe ze samen met de basisschool kinderen ingaan op de 10 woorden (10 geboden) en dat de kinderen dan wordt gevraagd een eigen top 10 en daarna top 3 samen te stellen. En die keuze te motiveren.
Een anekdote over een meisje van 11 12 jaar zij had een top 1; “steel niet” en motiveerde dat zo: “Onze belangrijkste leefregel is: steel niet, steel niet de vrijheid van mensen, steel niet de manier waarop mensen over een hogere macht denken, steel niet het respect voor die hogere macht door te vloeken, steel niet je eigen rust en de rust van anderen, steel niet het respect voor ouders, steel niet het leven, steel niet de trouw tussen mensen, steel niemands spullen, steel niet de oprechtheid, steel niet het plezier dat iemand van zijn spullen heeft. Kortom: steel niet!”
Met de speech van Henk Vis kwam er een eind aan een mooie overdenkingsavond, waarop de ceremoniemeester Mos Meijler de avond officieel afsloot en allen een veilig huiswaarts te wensen.
NB: de 4 toespraken zijn onverkort te lezen via de links hieronder
06-46095586