Winterswijk

Vrijheid. We gebruiken het woord dagelijks. Alsof het vanzelfsprekend is. Maar vrijheid is niet vanzelfsprekend — en dat is het nooit geweest. Vrijheid moet bevochten worden. Geëist. Verdedigd. Elke dag opnieuw.

Kijk om u heen. In de VS grijpt Trump opnieuw naar de macht, met haat, leugens en uitsluiting als wapens. In Hongarije heeft Orban de pers en rechtspraak in de houdgreep. In Duitsland wint de extreemrechtse AfD terrein met een racistische agenda die de geschiedenis lijkt te willen herschrijven. Autocratieën rukken op, zelfs binnen Europa.

En wie denkt dat het in Nederland wel meevalt, kijkt weg. Ook hier staat vrijheid onder druk. Journalisten worden bedreigd. Demonstratierecht wordt ingeperkt. Politici zaaien verdeeldheid, zetten bevolkingsgroepen tegen elkaar op. Mensen worden uitgescholden, uitgesloten, uitgekotst — niet om wat ze doen, maar om wie ze zijn. Omdat ze een hoofddoek dragen. Omdat ze Joods zijn. Omdat ze niet hetero zijn.

We lijken te vergeten waar haat toe leidt. De miljoenen doden van de Tweede Wereldoorlog zijn geen geschiedenisboekfeitjes. Ze zijn het gevolg van onverschilligheid, angst, en georganiseerde onmenselijkheid. De les was helder: “Nooit meer.” Maar hoe hard durven we dat vandaag nog te zeggen. Met een minister die weigert voor lintjes te tekenen voor mensen die vanuit menselijke waardigheid en solidariteit vluchtelingen helpen. Met partijen die met oneliners, propaganda en overredingskracht, opnieuw staan voor onderdrukking als politiek pressiemiddel.

Vrijheid is geen vlag die je ophangt op 5 mei en daarna weer opbergt. Vrijheid is een plicht. Een verantwoordelijkheid. De vraag is niet óf u iets moet doen, maar wat.

• Wat doet u als iemand op straat wordt aangevallen omdat hij een keppeltje draagt?
• Wat zegt u als een klasgenoot wordt weggezet als ‘linkse homo’ of ‘vuile moslim’?
• Blijft u stil als politici haat normaliseren en discriminatie salonfähig maken?
• Gaat u de straat op als grondrechten worden afgebroken?

Wie zwijgt, kiest de kant van de onderdrukker. Vrijheid vraagt dat we opstaan — voor onszelf én voor elkaar. Dat we pal staan voor gelijkwaardigheid. Dat we menswaardigheid nooit inruilen voor gemak of zogenaamde “neutraliteit”.

We moeten kiezen: samenleven of tegenover elkaar staan. Elkaar zien in wat we delen, of elkaar haten om wat we verschillen.

Vrijheid is geen bezit. Het is strijd. En die strijd is nu.

De SP strijd voor het een menswaardig bestaan, gelijkwaardigheid en solidariteit voor ieder. Strijd met ons mee!