Winterswijk

Een Europese Schatkist voor publieke investeringen

Vrij vertaald uit Katja Lehto-Komulainen (Adjunct Secretaris-Generaal van het Europees Vakverbond - EVV) “A European Treasury – one answer to the EU’s economic woes” (c)

De EU-leiders beloofden op 25 maart jongstleden in Rome een “welvarend en duurzaam Europa, waar economieën samenkomen”. Voor de lidstaten, met name die met zwakkere economieën, zijn dit mooie maar lege woorden omdat er door bezuinigingen niet kan worden geïnvesteerd. Het Europees Vakverbond (EVV) , dringt daarom aan op een Europese “Schatkist” voor publieke investeringen.

Het EVV dringt aan op meer publieke investeringen. Daarentegen is onder het Stabiliteit- en Groeipact (SGP) gesnoeid op uitgaven, en zijn de landen met de grootste nood het hardst afgestraft. Met catastrofale gevolgen voor groei en werkgelegenheid. En een afnemende steun voor het lidmaatschap van de Eurozone. Om betere omstandigheden te creëren voor investeringen moet nu, als een eerste stap, dit Stabiliteits- en Groeipact worden aangepast,.

De Europese Commissie staat een expansie ter grootte van maximaal 0,5% van het bruto national product (BNP) voor, zo’n 50 miljard euro. Voor de lidstaten die hard door de crisis zijn getroffen, is dit enorm belangrijk om de groei te herstellen. De plannen van de afzonderlijke lidstaten geven dit echter niet weer: in feite wordt het bezuinigingsbeleid gewoon voortgezet.

Een Europese “schatkist” voor publieke investeringen zou een positief economisch beleid mogelijk maken, zonder dat daarbij de EU fiscale regels worden overtreden.

Besluiten van de Europese Monetaire Unie (EMU) zullen in toenemende mate gezamenlijk moeten worden genomen. Met ons allen, voor ons allen. Volgens de EMU is hiervoor een „European Treasury”, ofwel een „Europese Schatkist voor publieke investeringen”, de beste oplossing. Het zou in de EU een algemeen niveau van publieke investeringen mogelijk maken. Op deze manier krijgen de lidstaten met behoud van de huidige uitgaven meer financiële flexibiliteit.

Het werkt als volgt. De Europese Schatkist leent geld op de kapitaalmarkt, en leent dat vervolgens tegen lage rente weer uit aan de regeringen. Die behouden de controle over hun eigen investeringen en betalen het geld later weer terug. De Europese Schatkist dekt alle nieuwe publieke investeringen. Regeringen hoeven niet in de overheidsuitgaven te snijden en kunnen gaan bouwen aan een betere financiële basis voor de toekomst.

Het Stabiliteits- en Groeipact is onverminderd van toepassing op lopende begrotingen. De Europese Schatkist houdt betalingen aan landen dan tegen als zij niet voldoen aan de begrotings­doelstellingen. De diverse overheden worden dus nog steeds gestimuleerd om een gezond financiëel beleid te gaan voeren.

Om nieuwe banen en duurzame groei te creëren zijn meer publieke investeringen nodig, Ten behoeve van scholen, gezondheidszorg, sociale diensten, O&O (onderzoek en ontwikkeling), transport en infrastructuur. Dit is des te meer nodig omdat ten gevolge van economische recessie (en politieke onverantwoordelijkheid) veel banen verloren zijn gegaan. De daardoor toenemende financiële ongelijkheid ondermijnt de zelfvoorzienendheid van burgers.

Het EVV  was daarom blij met het “Investeringsplan voor Europa” van Jean-Claude Juncker. Maar het was te weinig, de financiering was onvoldoende en het leunde te veel op particuliere/private investeringen. Door eerdere ervaringen zijn vakbonden sceptisch over publiek-private partnerschappen. In het bijzonder in het leveren van vitale diensten. De private sector is te vaak gericht op korte termijn winst en niet op het publiek belang. Om economische groei en werkgelegenheid te bevorderen zijn duurzame en milieuvriendelijke publieke investeringen daarom van het grootste belang.

De Publieke investeringen dalen echter al sinds jaren. De waarde van publiek kapitaal daalt in sommige landen gestaag, met als gevolg verslechtering van scholen, wegen en vitale infrastructuur. Maar zelfs lidstaten met een financieel surplus willen niet investeren in het kick-starten van groei in minder rijke landen elders in de EU.

De door het EVV voorgestelde Europese Schatkist  beperkt zich niet tot de eurozone en sluit geen enkele lidstaat uit. Voor lidstaten die onder druk staan zou een lagere nationale renteschuld via de Europese Schatkist een aanzienlijke verlichting zijn, terwijl landen met meer financiële ruimte extra zouden kunnen lenen indien zij dat wensen.

De Europese Commissie doet in mei verdere voorstellen. Deze moeten dan wel ten gunste van geheel Europa en de Europeanen zijn. Jean Claude Juncker heeft onlangs “vijf scenario's” gegeven voor de toekomst van Europa. Deze hebben echter veel onzekerheid teweeg gebracht. Bij het wegnemen van die onzekerheid moet de Commissie de moed hebben om verregaande integratie en cohesie na te streven. Het is de enige manier om de Europese eenheid te behouden.

De EU-leiders zullen de afspraken die zij op 25 maart in Rome hebben gemaakt moeten nakomen. Een Europese Schatkist voor publieke investeringen is hiervoor een goed begin.

Bron: A European Treasury – one answer to the EU’s economic woes (C)Katja Lehto-Komulainen, @lehtokatja
(available at: https://www.socialeurope.eu/2017/04/european-treasury-one-answer-eus-economic-woes/ )