Winterswijk

De vakbonden eisen na CETA eerlijkere handelsakkoorden

Liina Carr, Trade Unions Demand A New Approach To Trade
Vertaling en bewerking: Rob vd Lande

Liina Carr werd in 2015 op het congres van de Confederatie van Europese vakbonden (ETUC, European Trade Union Confederation) in Parijs gekozen als Confederal Secretary. Geboren in in Paide, Estland, was zij van 2004 tot 2015 de international secretary van de Estlandse Confederation van vakbonden. Het onderstaande artikel is een geautoriseerde vertaling van het Engelstalige artikel van haar hand in “Social Europe”, een toonaangevend internet forum (www.socialeurope.eu). Het orginele (Engelstalige) artikel kunt u hier nalezen.

Na maanden van onenigheid en honderdduizenden protesterende burgers in Europese steden is in het Europese Parlement het EU Canada Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) weer een stap verder gekomen.

De leden van het Europese Parlement bevonden zich in een lastig parket: ze moesten ja of nee te zeggen tegen een overeenkomst die ze liever ingrijpend aangepast hadden willen zien. Nog in Oktober verleden jaar bracht de overkoepelende Europese Vakbond (de European Trade Union Confederation, ETUC) samen met het Canadese Labour Congres ernstige bezwaren naar voren. Omdat de meeste nog gelden gaan we met hen onverminderd door met het voeren van campagne, het lobbyen bij beleidsmakers en druk uitoefenen voor verbeteringen. Dit is belangrijk omdat CETA een cruciale wijzigingsclausule bevat. Een clausule die aanpassingen toelaat op het deel dat over arbeid gaat. Het Gezamelijke Interpretatie Instrument (Joint Interpretative Instrument) dat overeengekomen is staat landen toe de bescherming van werkers te verbeteren en op te treden tegen overtreders van regels van de arbeidsmarkt. De diverse comités die onder die overeenkomst zijn opgezet moeten er voor zorgen dat de arbeidsstandaarden worden bewaakt en dat er verbetering komt op het gebied van milieu en sociale omstandigheden.

Essentiële zaken lopen nog, zoals het controversiële ICS (Investment Court System) en de bescherming van publieke voorzieningen. We zullen, op elke manier die ons ter beschikking staat, onze eisen naar voren blijven brengen, in de EU en het Europese Parlement maar ook in Canada. Onder druk van de maatschappij en die van de vakbonden is de Europese Commissie al afgestapt van het oorspronkelijke, zeer ondemocratische Investor State Dispute Settlement (ISDS). Het ICS, de opvolger daarvan, is weliswaar een verbetering maar geeft de multinationals nog steeds te veel macht. Maar het is toch een belangrijk resultaat en laat zien dat we wel degelijk resultaat kunnen boeken.

In de volgende fase, de voorlopige in werkingstelling van CETA vooruitlopend op nationale goedkeuring, zullen de vakbonden er op toezien dat de belangen van werkers niet in gevaar komen. En dat de winsten van investeerders geen buitenproportionele prioriteit hebben. Tegelijkertijd zullen de vakbonden op nationaal niveau campagne voeren voor goede arbeidsstandaarden. De commissie moet in actie komen op haar Trade for All strategie,  waarin zij toezegt het beleid met betrekking tot handel meer verantwoordelijk te maken. Waarmee zij bedoelt effectiever en transparanter. Het dient niet alleen onze belangen maar ook onze waarden te behartigen.

Handelsbeleid was ooit iets dat buiten het gezichtveld van velen viel. Dat is echter niet langer zo. Lang voordat Donald Trump met het opzeggen van internationale overeenkomsten de voorpagina’s haalde werd het de Non Governmental Organisations (NGO’s) en de vakbonden al duidelijk dat oneerlijke en eenzijdige handelsovereenkomsten een bedreiging vormen voor leef- en werkomstandig­heden in de EU. Ons standpunt is dat internationale overeenkomsten alleen bestaansrecht mogen hebben als zij ook een alomvattende sociale kant hebben. Zij dienen de internationale solidariteit te versterken en de arbeidsstandaarden te verhogen, in zowel Europa als in de partnerlanden. In lijn met maatschappelijke initiatieven hebben wij meegeholpen aan het informeren en mobiliseren van duizenden mensen. De regionale overheid van het Belgische Wallonië was moedig in het uitdragen van onze bezwaren, door - tot eind Oktober vorig jaar -  niet met CETA in te stemmen. De Europese vakbond ETUC is echter niet mordicus tegen vrijhandel. Op de juiste manier gereguleerd kan het wel degelijk bijdragen aan groei, en kan het banen creëren. Maar CETA mag geen blauwdruk worden voor toekomstige onderhandelingen.

Nu de meeste waarnemers het er over eens zijn dat de VS de handelsovereenkomst TTIP waarschijnlijk afschiet zal de Europese Commissie ongetwijfeld onderhandelingen openen met andere potentiële handelspartners. Bijvoorbeeld met Japan, Mexico en Zuid Amerikaanse landen. Daarbij gaan de onderhandelingen door over het Trade in Services Agreement (TiSA). We hebben in deze context de commissie dringend verzocht om de harde les van CETA te leren, en wel dat werknemersrechten en publieke diensten niet te koop zijn.

In mondiale opzicht dringt de ETUC aan op een alomvattende reset van het beleid met betrekking tot handel en op het voeren van een Progressieve Handels Agenda. Handelsovereenkomsten met de EU moeten werknemersrechten verbeteren en beschermen, zowel in de EU als in de partnerlanden. Met fatsoenlijk werk en loon, duurzame ontwikkeling en zorg voor het milieu. Bedrijven dienen verantwoordelijkheid te nemen voor arbeidsomstandigheden in hun gehele toeleveringslijn. En publieke diensten moeten worden uitgezonderd van handels- en investeringsovereenkomsten; Europeanen moeten een gegarandeerde toegang hebben tot universele, betaalbare publieke diensten.

Er moet meer transparantie in onderhandelingen komen, waaronder prompte publicatie van de diverse onderhandelingsposities. Transparantie betekent hier niet slechts eenzijdige informatie maar ook continue toezicht door democratisch gekozen vertegenwoordigers. En een betekenisvolle dialoog met vakbonden en maatschappij. En industriële lobbyisten mogen geen voorrangsbehandeling krijgen bij het verkrijgen van toegang tot beleidsmakers.

Vakbonden en werkgevers moeten samen met maatschappelijke organisaties toezicht hebben op de implementatie van handelsovereenkomsten. Bijvoorbeeld via regelingen als de Civil Society Monitoring of de Domestic Advisory Groups. Zij moeten daarbij in staat zijn om klachten in te dienen als werknemersrechten worden geschonden.

Klachten zijn zinloos zonder sancties. Terwijl de EU en Canada zich in CETA committeren aan de ILO standaarden zijn er geen sancties als werknemersrechten worden geschonden. De Canadese autoriteiten hebben in de onderhandelingen economische sancties voorgesteld. Helaas werden die door de Europese Commissie afgewezen. Vakbonden mogen slechts bezwaren indienen via Adviesgroepen, terwijl machtige buitenlandse investeerders via ICS enorme claims kunnen indienen als zij vinden dat er inbreuk is gemaakt op hun vrijheid. We mogen het niet echter toestaan dat multinationale bedrijven rechten hebben die werknemers niet hebben.

Trade Commissioner Cecilia Malmström heeft in een brief aan de voorzitter van de Handelscommissie van het Europese Parlement toegezegd om op korte termijn een dialoog aan te gaan met alle belanghebbenden. In de zomer gevolgd door een onderzoek naar de ontwikkeling van de handel en duurzame ontwikkeling onder CETA. De vakbonden zullen deze toezegging monitoren. Zij zullen resultaten eisen.

De Europese vakbond ETUC en zijn onderafdelingen vindt dat de handelsovereenkomst CETA niet voldoet aan twee belangrijke criteria: het is niet progressief en niet eerlijk. Er is een toenemend sentiment dat er een EU handelsbeleid moet komen dat wel voldoet aan die criteria. De strijd daarvoor gaat onverminderd door.

Bron: Setting Vote On CETA, Trade Unions Demand A New Approach To Trade © Liina Carr / Social Europe.

Vertaald en bewerkt: Rob van de Lande

This article by Liina Carr as ETUC Confederal Secretary was First published in Social Europe.

Begrippen en afkortingen:

Links:

http://www.socialeurope.eu/

https://www.socialeurope.eu/2017/02/meps-vote-ceta-trade-unions-demand-new-approach-trade/