Winterswijk

Een Eerlijkere Wereldhandel

Liina Carr, Setting A New Agenda For Fair World TradeVertaling en bewerking: Rob vd Lande

Liina Carr werd in 2015 op het congres van de Confederatie van Europese vakbonden (ETUC, European Trade Union Confederation) in Parijs gekozen als Confederal Secretary. Geboren in in Paide, Estland, was zij van 2004 tot 2015 de international secretary van de Estlandse Confederation van vakbonden. Het onderstaande artikel is een geautoriseerde vertaling van het Engelstalige artikel van haar hand in “Social Europe”, een toonaangevend internet forum (www.socialeurope.eu). Het orginele (Engelstalige) artikel kunt u hier nalezen.

Nu de temperaturen weer dalen en Europeanen na hun zomervakantie weer aan het werk gaan, neemt de temperatuur van het debat over de EU handelsverdragen weer toe.

Terwijl de datum van het tekenen van het controversiële EU-Canada Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) in oktober naderbij komt verharden de standpunten. Op 17 September is Duitsland en Oostenrijk massaal de straat opgegaan in een anti-CETA demonstratie die werd gesteund  door vakbonden en Non Governmental Organisations  (NGO’s). Op 20 september volgen demonstraties in België.

De Confederatie van Europese vakbonden (ETUC, European Trade Union Confederation) is zowel tegen CETA als tegen het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) met Amerika in zijn huidige vorm. We zijn van mening dat de EU de strategie in het handelsoverleg grondig moet herzien wil zij het verlies van banen en het verslechteren van werkomstandigheden in Europa vermijden, als zij het bedreigen van publieke diensten wil tegengaan en als zij de bevolking en de publieke opinie niet verder van zich wil laten vervreemden. Oppositie tegen TTIP is in 24 EU lidstaten gegroeid, terwijl steun in Duitsland voor het akkoord tot 17% is gezakt. Hele bevolkingsgroepen van de EU zijn boos, en zijn bereid om dat in acties te laten zien.

CETA en TTIP zijn veel meer dan traditionele handelsovereenkomsten. Ze bevatten methodes en middelen om investeerders te beschermen, hetgeen voor machtige multinationals de weg vrijmaakt om democratisch tot stand gekomen wetten, die bedoeld zijn voor het algemeen belang, te saboteren en te ontkrachten. De daarvoor ingestelde rechtsmiddelen zijn niet onpartijdig: zij streven het belang van de investeerders na, werknemers echter genieten in geen enkel opzicht bescherming.

De voorgestelde overeenkomsten hebben tot doel om reguleringen die tegemoet komen aan publieke eisen met betrekking tot bijvoorbeeld veiligheid en werkomstandigheden, “in lijn te brengen” (lees: zoveel mogelijk terug te dringen). Deze reguleringen moeten op dit moment in Europa voldoen aan een “nee-tenzij” voorwaarde, voorwaarden die zowel Amerika als Canada niet kent.

Als een “gemengde overeenkomst” moet CETA worden goedgekeurd door zowel de afzonderlijke staten als door de EU. En steeds meer regeringen zijn  bezorgdheid over, en voeren zelfs uitgesproken oppositie tegen beide Transatlantische overeenkomsten.

Frankrijk heeft grote zorgen over de TTIP onderhandelingen. Volgens de Duitse vice-premier Sigmar Gabriel zijn ze al mislukt. Premier Christian Kern in Oostenrijk is van mening dat CETA veel van TTIP’s zwakke punten deelt en waarschuwt voor “verstoring van de machtsbalans ten gunste van de mondiale ondernemingen”. Roemenië en Bulgarije zetten hun hielen in het zand bij een onenigheid over visa voor Canada, terwijl België heeft nagelaten om zich van de nodige steun te verzekeren van de diverse gewesten, en Premier Charles Michel een pauze in de TTIP onderhandelingen heeft voorgesteld.

In oktober neemt de Europese Commissie (EC) een beslissing met betrekking tot CETA, een paar dagen voor het EU-Canada topoverleg waar het ondertekenen plaats zal vinden.

Het Europese Parlement zal tegen het einde van 2016 of het begin van 2017 de overeenkomst ook bespreken en zal dan haar toestemming moeten geven. Iets dat nog allesbehalve zeker is.

De EC doet een beroep op regeringen om CETA te steunen, en waarschuwt dat het op losse schroeven zetten van de overeenkomst verlies van geloofwaardigheid van de EU als partner in handelsovereenkomsten betekent. Hetgeen een van de kernwaarden van de unie is. Dit komt wel een beetje laat, en een argument als dit om een slechte overeenkomst er door te duwen vindt de EC niet acceptabel.

Wij als ETUC zien CETA niet als een goedaardiger instrument dan TTIP. Veel dezelfde bedrijven zijn actief in zowel Canada als de VS. Vakbonden wijzen CETA dan ook af als een middel om “TTIP door de achterdeur naar binnen te smokkelen”.

Vanaf het begin van de onderhandelingen hebben wij een aantal voorwaarden gesteld, daarmee nauw samenwerkend met het Canadian Labour Congres (CLC) bij het formuleren van onze eisen. Zo moeten publieke diensten worden beschermd, en moeten standaarden met betrekking tot arbeidsreguleringen, vastgelegd in de International Labour Organisation (ILO), bindend zijn.

Mét het Canadian Labour Congres staan we er op dat lokale regeringen het recht houden om sociale en milieutechnische voorwaarden te verbinden aan het aanbieden van diensten en publiekelijke aanbestedingen. In het bijzonder wijzen wij de gevaarlijke en ondemocratische Investor State Dispute Settlement (ISDS) af, waarin een multinational een staat kan dagvaarden voor ongunstige wetgeving.

De Europese Commissie heeft toegegeven aan druk van bonden en andere sectoren in de maatschappij, en heeft het ISDS vervangen door het Investment Court System (ICS, een “Hof van Investering”).Hoewel dit een belangrijk resultaat is gaat echter ook deze versie niet ver genoeg. We wijzen elk alternatief juridisch system af dat extra rechten geeft aan machtige multinationals.

Wij zijn ook bezorgd over arbeidsvoorwaarden. We eisen daarom dat handelspartners alle 8 ILO standaardwaarden met betrekking tot werkomstandigheden ratificeren en toepassen. Tot voor kort voldeed Canada nog niet aan deze eis, maar er wordt nu toch voortgang geboekt. Ratificatie van verdrag No. 98, over het recht om zich te mogen organiseren en het recht op collectief onderhandelen, zou al een flinke stap voorwaarts zijn. De VS hebben echter nog slechts 2 standaardwaarden geratificeerd. Deze fundamentele kernwaarden zouden het hart moeten vormen van alle internationale handelsovereenkomsten, en elke overtreding dient te worden gevolgd door sancties.

Als de Europese Commissie CETA steunt, terwijl in de tussentijd (2 tot 3 jaar) nationale regeringen hun eigen plan gaan trekken zou het kunnen gebeuren dat de EU delen ervan alvast gaat toepassen. Behalve dat we als geheel tegen CETA zijn wijzen we ook deze hoogst problematische Provisional Application (het “alvast in werking stellen van delen”) af.

De EC en Canada willen nu al zoveel mogelijk van de overeenkomst toepassen. Maar de vakbonden wijzen het “alvast in werking stellen” van het ICS af. Wij hebben daarbij de steun van een aantal lidstaten. Via de landelijke onderafdelingen bepleit de ETUC bij regeringen om dit deel van de afspraak op stand-by te zetten. De EC wil toegang tot de investeringsmarkt, ondanks het feit dat dit moeilijk te is scheiden van maatregelen ten behoeve van investeringbescherming. Dit mag echter geen excuus zijn voor het uitbreiden van de reikwijdte van deze “alvast toepassing”.

Mocht er dan onverhoopt toch zo’n Provisional Application komen, dan dient ook het hoofdstuk “duurzame ontwikkeling”, waartoe ook de arbeidsrechten behoren, daarin te worden opgenomen. De vakbonden, de burgermaatschappij en het Europese Parlement zouden handelsmaatregelen volledig afwijzen als zij niet vergezeld gaan met een verplichting om te zorgen voor vooruitgang in sociaal opzicht. Maar ook als dit hoofdstuk er in wordt opgenomen is het in de huidige vorm veel te zwak, en kan naleving niet worden afgedwongen. Om het meer kracht te geven willen we daarom dat er bindende handels- of economische sancties worden toegepast wanneer overheden ILO standaarden niet naleven, op dezelfde manier als sancties worden toegepast bij het niet naleven van elk ander deel van de overeenkomst.

Wij als ETUC hebben op dit moment contact met vakbonden in Canada om het lobbyen in zowel de lidstaten als in het Europese Parlement meer vaart te geven. Veel van onze landelijke partners dringen er  bij hun regeringen op aan om in oktober CETA niet te goed te keuren en blijkbaar is de Canadese regering bereid om aanpassingen te accepteren.

Voorman Rainer Hoffman van de Deutscher Gewerkschaftsbund (DGB), meent dat de nieuwe premier een ander soort transatlantische relatie voorstaat. Eén optie waaraan gedacht wordt zou zijn het toevoegen van een protocol dat onze bezorgdheden weergeeft en dat enige verlaging van Europese standaards uitsluit. Er zijn echter twijfels over de juridische kracht van een dergelijk protocol.

Idealiter gaan we terug naar de tekentafel, en gaan we opnieuw onderhandelen in een sfeer van openheid en transparantie, waarbij we bonden en maatschappelijke organisaties bij elke stap betrekken. We willen dat de burgermaatschappij het recht heeft om de hele overeenkomst te zien en te becommentariëren. We eisen bovendien een volledige evaluatie van investerings- en arbeidsprovisies op het moment dat de overeenkomst één jaar oud is.

Op 20 september zal Luca Visentini, Secretaris Generaal van de ETUC, aansluiten bij onder meer de Belgische vakbondsleden, om te protesteren tégen CETA en te demonstreren vóór een nieuw kader voor internationale handel. Een kader dat prioriteit geeft aan banen, publieke investeringen, arbeidsrechten en arbeidsomstandigheden zowel in Europa als in de rest van de wereld.

EU handelsovereenkomsten moeten gericht zijn op het creëren van een eerlijkere wereld waar globalisering niet langer meer uitsluitend winsten genereert voor de rijkste 1%, ten koste van ieder ander. We gaan verder met het voeren van actie, totdat we deze doelstelling hebben bereikt.

Bron: Setting A New Agenda For Fair World Trade © Liina Carr / Social Europe.

Vertaald en bewerkt: Rob van de LandeThis article by Liina Carr as ETUC Confederal Secretary was First published in Social Europe.

Begrippen en afkortingen:

Links:

http://www.socialeurope.eu/

https://www.socialeurope.eu/2016/09/setting-a-new-agenda-for-fair-world-trade/

https://milieudefensie.nl/ttip/teken-ttip-referendum