Winterswijk

Waarom u “nee” moet stemmen in het Oekraïne referendum

Een van de belangrijkste dingen die je als schrijver leert is focussen. Bepaal het onderwerp, en drijf vervolgens niet te ver af van het onderwerp. Maar juist dat is haast onmogelijk als het gaat om het Oekraïne referendum. Of om TTIP, het omstreden internationale handelsakkoord. Of over de economie als geheel. Want juist het kenmerk van deze drie zaken is, dat ze nauw met elkaar verbonden zijn. Zij maken deel uit van één groot geheel . Heb je het over het een, dan is het ander er nauw mee verbonden, en omgekeerd. Maar omdat dit stuk gaat om het Oekraïne referendum zal ik mij hier tot dit onderwerp beperken.

Het referendum is een mechaniek waarin burgers zich op een direct democratische manier kunnen uiten over een politieke zaak. In het Oekraïne referendum gaat het over het associatieakkoord met Oekraïne. Niet meer dan dat. Maar ook niet minder. Maak daarom gebruik van uw democratisch recht en stem!

Zijdelings kan bij het referendum de onvrede met het gevoerde beleid ook om de hoek komen kijken. Dat mag. Voorstanders van het associatieakkoord grijpen dit graag aan om de legaliteit van het referendum in twijfel te trekken. Ik wens niet mee te gaan in deze “framing”. Het gaat over het associatieakkoord, punt. Het referendum hierover is een waardeoordeel van de burger, van u en mij, over dat akkoord met Oekraïne.

De grote vraag in het kader van het akkoord is, moet ik voor of tegen het stemmen? Het een vraag die niet eenvoudig met ja of nee te beantwoorden is. De materie is daar te ingewikkeld voor. Mijn betoog zal daarom worden gesplitst in drie delen: een eenvoudig stemadvies (“ja” of “nee”), gevolgd door een iets meer uitgebreide maar korte toelichting. Een langer, apart verhaal vindt u op de SP-Winterswijk site (https://winterswijk.sp.nl/). U kunt dan op elk gewenst niveau afhaken!

Dan als eerste het eenvoudige stemadvies: stem “nee”. Simpel. Wordt er al iemand beter van het akkoord, dan geldt dat niet voor u en mij, en al helemaal niet voor de Oekraïners.

Stelt u echter prijs op enige onderbouwing, dan is het standpunt van de SP een goed uitgangspunt. Het associatieverdrag dat, zoals de SP stelt, indirect bijgedragen heeft aan het ontstaan van de burgeroorlog Oekraïne, verplicht het land zich sterker te verbinden met de EU. Echter, dat zal de stabiliteit en eenheid in het land niet ten goede komen omdat Oekraïne nog steeds een uiterst verdeeld land is. Het westen is Europees gericht, het oosten is echter sterk gericht op Rusland, de grootste afnemer van onder meer de zware industrie. Een industrie die door de oorlog zwaar heeft geleden en die, onder meer door de westerse sancties tegen Rusland, voorlopig nog niet terug is op het oude niveau.

Bij het binden van Oekraïne aan het westen speelt het IMF een leidende rol. Het volgt daarbij hetzelfde – niet effectief gebleken - recept als in Griekenland: bezuinigingen op sociale voorzieningen en vooral het aantrekkelijk maken van het ondernemersklimaat. Denk hierbij niet zozeer aan het MKB maar aan mondiale investerings- en hedgefondsen. Dit “optrekken” van het land opdat de mondiale bedrijven er brood in zien kost echter miljarden. Geld dat het land niet heeft, en dus moet lenen. De enorme leningen die hiervoor benodigd zijn vormden destijds dan ook het grootste obstakel voor Janoekovich, de toenmalige president, om het handelsverdrag met de EU af te sluiten, hetgeen uiteindelijk leidde tot de Maidan-revolutie.

De SP houdt de regering in Kiev bovendien verantwoordelijk voor ernstige mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. Het land heeft nog veel werk te verrichten als het gaat om democratie, de fundamentele rechten van de mens en de rechtsstaat. Door het verdrag zal het land alleen nog maar verder verdeeld worden in een westelijk en een oostelijk deel. En zal er alleen nog maar meer geld naar de oligarchen vloeien. Willen wij dat wel? Willen wij een associatieverdrag afsluiten met een dergelijk verdeeld en door corruptie geplaagd land?

Het spreekt vanzelf dat deze vraag voor onze eigen “oligarchen”, de grote  westerse mondiale bedrijven en de financiële instellingen, niet zo relevant is. Het is immers goed voor (onze) zaken en leidt tot een hoger BNP (Bruto Nationaal Product). Maar voor wiens zaken is het goed? En wiens inkomen stijgt door dat hogere BNP? In de huidige economie, waarin “het stijgend water niet meer alle boten optilt”, gaan de winsten slechts naar een kleine groep topinkomens. Het MKB heeft nauwelijks iets aan het verdrag en zal er geen cent aan verdienen. U en ik worden er geen cent beter van. En de gewone man of vrouw in Oekraïne al helemaal niet.

Het onderzoek dat de regering heeft gedaan ter beoordeling van het associatieverdrag, en op grond waarvan men nog steeds positief oordeelt, stamt bovendien uit 2007. Daar er in Oekraïne sinds die tijd toch het een en ander is veranderd kan dit onderzoek als gedateerd worden beschouwd.

Is een handelsverdrag met Oekraïne dan onzin? Nee, verre van dat. Maar nu nog niet, niet op een moment dat Oekraïne in economisch maar ook geopolitiek opzicht nog enorm verdeeld is, en feitelijk nog in oorlog verkeert. In een tijd waarin al dan niet legale “corruptie” – niet alleen in Oekraïne maar in “gelegaliseerde vorm” ook in het westen -  nog hoogtij viert. In een tijd waarin het grote vraagstuk van de hedendaagse economie, de explosief toenemende economische ongelijkheid, nog niet is aangepakt