Winterswijk

Varoufakis: de dood of de gladiolen! Democratisering van de EU, of afschaffing

Rob van de Lande, SP

De dood of de gladiolen! Dit dacht ik, toen ik het manifest las van de nieuwe beweging van Yannis Varoufakis. De ex-minister van economische zaken die tijdens de EU onderhandelingen over de griekse crisis zo hardhandig door onze Jeroen Dijsselbloem werd afgeserveerd, daarbij geholpen door de Duitse bovenbaas Schäuble.

In het manifest van zijn nieuwe organisatie Eudora.25 *) windt Varoufakis er geen doekjes om. En gaat vol in de aanval op het doorgeschoten neoliberale beleid van de EU. Lezing van het manifest levert de volgende zienswijzen op.

Binnen het decennium dient de EU gedemocratiseerd of afgeschaft te zijn. "Een spook waart rond in Europa; de geest van de - verloren gegane - democratie", aldus Eudora.25. “Een overkoepelende bureaucratie en een gemeenschappelijke munteenheid heeft verdeeldheid gezaaid onder de de mensen in Europa. Onder landen en volkeren die ooit, met hun verschillende talen en culturen, onder Europa waren verenigd. De in economisch opzicht naïeve EU, met incompetente "deskundigen" aan het roer, heeft Europa in diskrediet gebracht en is de oorzaak van een gevaarlijk anti-Europees sentiment”. De politisering van financiële belangen en de verregaande financialisering van de maatschappij is de dood in de pot geweest voor de  democratie. De crisis heeft daarbij geleid tot verregaande vreemdelingenhaat en voor angst voor “de ander", aldus het manifest.

De democratie in Europa in ere herstellen is het eenvoudige maar radicale idee achter Eudora.25. Die verandering moet bovendien zo snel mogelijk in gang worden gezet. De nieuwe democratische unie moet al vóór 2025 zijn beslag hebben gekregen. Men ziet daarbij een viertal verschillende stadia, met veranderingen op zowel de korte als op lange termijn.

1. Zeer snel (binnen een week): Volledige transparantie in de besluitvorming

De EU-Raad, de Ecofin, de vergaderingen van de Eurogroep en die van de FTT dienen via live streaming publiekelijk uitgezonden te worden. Notulen van de vergaderingen van Europese Centrale Bank moeten binnen enkele weken na het maken van de afspraken worden gepubliceerd. Alle documenten met betrekking tot handelsonderhandelingen, dus bijvoorbeeld in het kader van TTIP, worden op het internet geplaatst.

2. Korte termijn (over 12 maanden):

De financiële crisis moet zo snel mogelijk beëindigd worden, waarbij gebruik gemaakt kan worden van de bestaande EU instellingen en organisaties. De crisis speelt zich af op vier gebieden tegelijk: de overheidsschuld, de banken, het tekort aan investeringen en de toenemende armoede. Het is momenteel aan de lokale regeringen om deze problemen aan te pakken zonder dat zij hiertoe feitelijk bevoegd en in staat zijn. Eudora.25 zal gedetailleerde beleidsvoorstellen doen teneinde deze problemen op EU-niveau te adresseren, en zal daarbij de nationale, regionale en lokale raden en gemeenschappen beslissingsbevoegdheid geven.

3. Op de middellange termijn (binnen twee jaar):

Er komt een Grondwettelijk Verdrag. De Europese volkeren hebben niet alleen het recht maar ook de plicht om te zorgen voor de toekomst van Europa. Hiertoe vaardigen deze landen vertegenwoordigers af die gezamenlijk een Constitutionele Vergadering zullen installeren. Deze Constitutionele Vergadering heeft de bevoegdheid om over een democratische grondwet te onderhandelen. Een grondwet die alle bestaande Europese verdragen zal vervangen.

IV. Op de lange termijn (tot 2025): Goedkeuring van de besluiten van de Constitutionele Vergadering.

De organisatie heeft als doel de democratie in de EU weer in ere te herstellen, de trend te beëindigen die Brussel steeds meer macht geeft, de Brusselse regelgeving weer dienstbaar te maken aan het soevereine Europees volk en de interne markt weer terug te brengen onder de regelgeving van de politiek. Zij handelt daarbij vanuit de volgende beginselen:

• Een Europees land kan en mag zelf niet vrij  zijn als het de democratie en integriteit van een ander schendt
• Een Europees land kan slechts als fatsoenlijk worden aangemerkt als het de waardigheid van een ander land erkent
• Een Europees land mag uitzicht hebben op welvaart zolang het daarmee niet een ander land tot recessie en insolventie veroordeelt
• Voor welvaart is een maatschappelijke ontwikkeling nodig die gebaseerd is op menselijke ontwikkeling en ecologisch evenwicht.

De financiële instellingen, de grote internationale bedrijven, de multinationals, zij hebben zich een enorme politieke macht toegeëigend. En hebben inmiddels meer te zeggen over een land dan de democratisch gekozen partijen in dat land zelf. Zij hebben daarmee de democratie vleugellam gemaakt. Met op sociaal gebied vernietigend effect. Eudora25 stelt zich ten doel de democratie weer in ere te herstellen. De markt moet weer in dienst staan van de maatschappij, en dient daarvoor weer verantwoording af leggen aan de politiek. De EU als overkoepelende organisatie moet weer dienstbaar worden gemaakt aan de individuele soevereine lidstaten. Alleen dan kan er worden afgerekend met de uitwassen van het neoliberale beleid zoals dat de afgelopen decennia is gevoerd. En kan er – op nationaal niveau maar ook in Europees verband – weer begonnen worden  met herstel van een maatschappij die is gestoeld op menselijke waardigheid. Herstel van de democratie in de EU, of anders maar afschaffing ervan. De dood of de gladiolen!

Rob van de Lande

Bron: Το μανιφέστο του κινήματος Βαρουφάκη

*) Eudora 25 staat voor “The European Union will be Democratised or Abolished – Horizon: 2025”