h

Over rotte appels en een verrot systeem

6 januari 2016

Over rotte appels en een verrot systeem

Over rotte appels en een verrot systeem

Robert B. Reich, Of Rotten Apples and Rotten Systems

Vertaling en bewerking: Rob vd Lande

ROBERT B. REICH was staatsecretaris  in de Amerikaanse Clinton regering. Volgens Time Magazine was hij een meest effectieve staatssecretarissen van de 20-eeuw. Mr. Reich heeft een dertiental boeken gepubliceerd, waaronder de bestsellers “Aftershock" en "Beyond Outrage", over de toegenomen ongelijkheid. Zijn documentaire, "Ongelijkheid voor iedereen (Inequality for All)" is door de VPRO op de Nederlandse televisie vertoond.  

Recentelijk was in het nieuws dat ene Martin Shkeli, directeur van een groot Amerikaans farmaceutisch handelsbedrijf, als voormalig manager van een hedgefund was gearresteerd. Hij wordt beschuldigd van het oplichten van rijke investeerders. Men beschreef hem onder meer als een sociopaat, uniek in zijn soort. Maar feitelijk is hij slechts opzichtiger en een grotere versie van wat anderen in financiële instellingen of commerciële grootbedrijven al lang zijn.

Liegen tegen investeerders mag natuurlijk niet. Maar het is daarentegen volstrekt normaal om met mooie brochures, gladde praatjes en opgepoetste resultaten rijke investeerders te lokken. De grens tussen verlokken en oplichten is daarbij niet altijd duidelijk. Hedgefunds worden echter nauwelijks gereguleerd en gecontroleerd, in de aanname dat investeerders weten van de hoed en de rand, voldoende op de hoogte zijn van de materie en op zichzelf kunnen letten.

Wellicht heeft men Shkeli wel als manager van het hedgefund gearresteerd omdat arrestatie in zijn hoedanigheid als directeur van een farmaceutische bedrijf niet lukte. Dat farmaceutische bedrijf handelde weliswaar legaal, maar op een uitermate aanvechtbare, onfrisse manier. Zo nam Shkreli een bedrijf over dat de rechten bezat van een 62 jaar oud medicijn tegen toxoplasmose, een vernietigende infectie dat hersenbeschadiging veroorzaakt bij baby’s en Aids-patiënten. Prompt verhoogde hij de prijs van e13,- naar ruim e700,- per pil.

De media en de politici gingen achter ‘m aan, maar Shkreli was strijdvaardig: “onze aandeelhouders verwachten van ons dat we er het maximum, dus zo veel mogelijk voor vragen.” Er aan toevoegend dat hij er eigenlijk een nog hogere prijs voor had willen rekenen.

Dit ging zelfs Big Pharma, de overkoepelende handelsorganisatie van farmaceutische bedrijven, te ver; het bedrijf zou slechts een investeringsorganisatie, een “investment vehicle” zijn, vermomd als “farmaceutisch bedrijf”.

De overkoepelende organisatie Big Pharma ziet echter de realiteit niet onder ogen, namelijk dat de meeste farmaceutische bedrijven feitelijk allang “investment vehicles” zijn. Immers als zij niet voldoende rendement leveren staan activistische en private-equity investeerders klaar om het bedrijf – al dan niet vijandig – over te nemen. Om vervolgens te zorgen dat het gewenste rendement wordt gehaald. Men is daarmee behoorlijk hypocriet, in de zin dat Shkreli nog recentelijk door Forbes Magazine als lichtend voorbeeld voor de geneesmiddelen industrie werd genoemd.

Vorige maand kreeg Shkreli het bedrijf in handen dat de rechten bezit van een goedkoop geneesmiddel voor de behandeling van de ziekte van Chagas, een ziekte die voorkomt in Latijns America. Zijn doel was duidelijk: het geneesmiddel zo snel mogelijk toegelaten te laten worden in America en Europa en vervolgens per geneesmiddelkuur duizenden euro’s te incasseren. Het legde de investeerders achter Shkreli geen windeieren, het bedrijf schoot op de aandelenmarkt omhoog van nog geen e2,- naar e40,- per aandeel.

Andere farmaceutische bedrijven hebben de prijs van hun geneesmiddelen weliswaar nog niet in één keer met een factor 50 verhoogd, maar als ze er mee weg zouden komen zouden zij beslist niet aarzelen. De meeste van hun hebben hun prijzen zo’n 10% per jaar verhoogd, nog steeds veel meer dan de inflatie rechtvaardigt. Voor geneesmiddelen die worden gebruikt bij veel voorkomende ziekten als kanker, hoog cholesterol en diabetes.

Een bedrijf als dat van de gearresteerde Shkeli mag dan extreme aandacht trekken, de “gewone” farmaceutische bedrijven trekken door de kosten van hun geneesmiddelen een veel zwaardere wissel op de betaalbaarheid van de gezondheidzorg.

De prijs van nieuwe geneesmiddelen rijzen de pan uit. Zo kost het nieuwe geneesmiddel van Pfizer voor de behandeling van vergevorderde borstkanker ruim 9500,- per maand. Volgens kenners een bedrag dat geen enkele relatie meer heeft met de werkelijke kosten van research en productie van het geneesmiddel. Pfizer heeft de prijs zo hoog mogelijk gemaakt en heeft een niveau gekozen waarop dokters en verpleegkundigen nog net niet op zoek gaan naar alternatieve geneesmiddelen. Maar doen alle “for profit” bedrijven dit niet in een vrije markt? De prijs zo hoog mogelijk maken zonder dat de klant naar een alternatief gaat? Waardoor de farmaceutische bedrijven feitelijk kunnen vragen wat zij willen. Over betaalbaarheid van de zorg gesproken…

Maar wat deed deze Martin Shkreli nu eigenlijk verkeerd, gerekend naar de normen van het hedendaagse kapitalisme? Hij speelde precies hetzelfde “spel” als anderen in de financiële organisaties, op de beurzen en in de kantoren van de grootbedrijven. Hij was misschien nog wat vermeteler dan de anderen. Het is makkelijk om een enkele rotte appel aan te pakken maar als het hele systeem verrot is wordt het moeilijk. Zo maken hedgefund managers enorme winsten met gebruikmaking van “insider information”. Ten koste van kleine investeerders, die geen toegang tot deze kennis hebben.

Ondertussen maken de farmaceutische bedrijven gigantische winsten. Over de rug van de burger, die direct dan wel via zijn verzekeringspremie veel te veel betaalt voor zijn geneesmiddelen. Martin Shkreli is zonder twijfel een rotte appel. Maar de farmaceutische industrie in het algemeen en misschien wel de hele marktwerking in de zorg in het  bijzonder zijn verrotte systemen die onze gezondheidzorg aantast en op termijn onbetaalbaar maakt.

Bron: Of Rotten Apples and Rotten Systems © Robert Reich.

Vertaald en bewerkt: Rob van de Lande

Reactie toevoegen

(If you're a human, don't change the following field)
Your first name.
(If you're a human, don't change the following field)
Your first name.

Plain text

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.

U bent hier