Winterswijk

De burger in de Achterhoek moet er op kunnen vertrouwen dat een aantal taken ten behoeve van de bevolking gegarandeerd blijft binnen eerder vastgestelde normen.

De burger moet er op het moment dat hij een beroep doet op één van deze voorzieningen op kunnen vertrouwen dat hij dezelfde zorg en aandacht krijgt als elders in het land.

Waar gaat dit over.

Ambulancezorg is bij de wet geregeld, evenals brandweer en politie.

Daar waar politie en brandweer rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid vallen van de gemeentelijk portefeuillehouder, veelal de burgemeester, wordt ambulancezorg geregeld onder invloed van AmbulanceZorg Nederland die haar gelden ontvangt van de ziektekostenverzekeraars.

Het vreemde is dat alleen deze tak binnen de gezondheidszorg daaronder valt terwijl veel andere taken uitgevoerd worden door Geneeskundige diensten, participerend in de veiligheidsregio.

Aangezien er sprake is van gemeenschappelijke regelingen betalen gemeenten wel mee aan de door de veiligheidsregios verstrekte brandweer en politiezorg alsmede een deel van de gezondheidszorg maar hier is sprake van een gemeenschappelijke regeling over een groot gebied. De gemeenten in de Achterhoek maken deel uit van de veiligheidsregio Oost Nederland; een gebied dat loopt van Harderwijk tot Winterswijk.

Hoe was het vroeger geregeld: In ieder van de 21 gemeentes in de regio Achterhoek had altijd 24/24 een huisarts dienst. Als je hulp nodig had belde je de dienstdoende huisarts en kon je je verhaal kwijt. Later ontstonden huisartsenposten eerst 3, later werd dit teruggebracht naar 2 in de hele regio. Een paar dienstdoende huisartsen die je met je ziekteverschijnselen naar de post lieten komen en in uitzonderingsgevallen bezoekt een rijdende huisarts de patiënt thuis. Niet te snel natuurlijk want als hij onderweg was kon hij verder niets betekenen voor andere  zieken.

Daarnaast kon in het verre verleden iedere garagehouder een ambulance exploiteren. Nu worden overal in het land, ook in de Achterhoek ambulancediensten geëxploiteerd door ondernemingen, niet alleen uit piëteit maar ook uit winstoogmerk.

Kwaliteitseisen waren nog ver te zoeken. Langzamerhand werd deze situatie verbeterd, eerst door het ontstaan van Centrale Posten Ambulancevervoer die het ambulancevervoer in de regio bewaakte en verzorgde. Later ontstonden meldkamers, eerst monodisciplinair, later zelfs multidisciplinair: Politie, brandweer en Ambulance in één pand met korte communicatielijnen.

De beschikbare middelen werden zo efficiënt mogelijk ingezet en ambulances werden op strategische wijze verdeeld over de regio; een dynamisch proces want werd een ambulance ingezet dan moest de meldkamer er toch voor zorgen dat het gebied enigszins werd afgedekt door het verschuiven van andere, vrije ambulances.

De druk van de verzekeraars zorgde er naast de exploitatie eisen van de vervoerders voor dat het aantal beschikbare ambulances in de Achterhoek echt minimaal is (Winterswijk 2; ‘snachts 1 naar Groenlo; Varsseveld 1; Etten 1; Borculo 1; Doetinchem 3) en bedenk dat op het moment dat een ambulance ingezet wordt, hij niet beschikbaar is voor eventueel spoedvervoer. Daar waar de regering promoot dat mensen zolang mogelijk thuis blijven, verpleeg- en verzorgingshuizen gesloten worden, de ziekenhuisopnames tot een minimum beperkt worden, specialistische behandeling al gauw kilometers buiten de regio moet plaatsvinden dan is het begrijpelijk dat de wettelijk vereiste aanrijtijden van de hulpverleningsdiensten (voor een ambulance maximaal 15 minuten voor een spoedgeval) ernstig onder druk staan aangezien ook bij politie er veel minder blauw in de regio rondrijdt. Ook de brandweer kent soortgelijke problemen met haar bezetting- en uitruknormen omdat op het platteland de korpsen meestal uit vrijwilligers bestaan die in tegenstelling tot vroeger tegenwoordig veel minder vrijheid van hun werkgever krijgen door ook hier opgeschroefde werktijdseisen.

Regelmatig worden er dan ingenieuze oplossingen bedacht om de aanrijtijd van hulpverleners te bekorten, maar een motor-verpleegkundige als Rapid responder kan misschien wel snel ter plaatse zijn en hulp starten, maar kan niet vervoeren, evenals een gedoemd project van solo-ambulance (1 hulpverlener in ziekenauto)

In de 90-er jaren deed de regio Achterhoek al een experiment met de inzet van Duitse ambulance in Anholt, vlak over de grens bij Dinxperlo. Een ambulance die weinig ingezet werd in haar gebied maar ook daar zijn de tijden veranderd. De Duitse ambulance is steeds vaker bezet en dan moet er een ambulance van verder weg komen, eventueel aangevuld met een notarzt, want oh ja, dat komt er nog bij. De Duitse en de Nederlandse eisen op het gebied van opleiding van personeel verschillen enorm en iedereen heeft recht op zelfde, optimale zorg. Toch??

Komt nog bij dat er grensoverschrijdend nog heel veel problemen zijn met betrekking tot financiering van de ritten (Duitse ambulance krijgt kilometers in Nederland niet vergoed en omgekeerd). Dus beide partijen zijn niet happig om patiënten te repatriëren, ondanks knip- en plakwerk tijdens een pilot-periode.

Als klap op de vuurpijl zorgt de nog steeds toenemende indek-cultuur ervoor dat naast de toegenomen mondigheid van hulpvragers die simpelweg vaak geen genoegen nemen met alternatieve oplossingen, er bij een melding bij de huisartsenpost al snel op basis van de aangegeven klachten een ambulance gestuurd wordt; dokter gaat vaak zelf niet eerst kijken of patiënt wel naar het ziekenhuis moet. Ook op de 112-centrale wordt vaak zo gereageerd. Vervolgens neemt ook de ambulancebemanning geen risico en brengt de patiënt meestal rechtstreeks naar het ziekenhuis waar op de spoedeisende hulp de artsen het slachtoffer vaak volledig door de medische molen laten gaan. Je weet maar nooit immers en de inzet van een letselschade specialist is geen prettig vooruitzicht voor de artsen.

Kortom, vroeger was iemand gezond, tot het tegendeel bewezen werd; nu is iemand ziek tot bewezen wordt dat het niet zo is. En wij met z’n allen maar roepen dat de gezondheidszorg zo duur is.

Rob van de Wardt